Инсульт-бұл ми қан айналымының жедел бұзылуы, бұл мүгедектіктің ең көп таралған себептерінің бірі. Өкінішке орай, бұл тамырлы апат "жасарады", сондықтан кез-келген жастағы адамдар инсульттің алдын-алу әдістерін елемеуі керек.
Инсульттің бастапқы және қайталама профилактикасы бар. Бастапқы профилактика бірінші инсульттің дамуын болдырмауға, қайталама профилактика — қайталама инсульттің дамуын болдырмауға бағытталған. Айта кету керек, қайталанатын инсульт деңгейі, әсіресе бірінші жылы, өте жоғары. Инсульттің алдын алу келесі негізгі бағыттарды қамтиды:
1. Өмір салтын өзгерту:
* дене белсенділігін арттыру ұсынылады-күніне кемінде 40 минут, аптасына 3-4 рет орташа және жоғары қарқынды аэробты жаттығулармен айналысу ұсынылады (I сынып, B дәлелдеу деңгейі);
* жаңғақ қосылған Жерорта теңізі диетасын инсульт қаупінің төмендеуінде қарастыруға болады (IIA класы; B дәлелдеу деңгейі);
* артық салмақ пен семіздікке шалдыққан адамдарға инсульт қаупін азайту үшін салмақ жоғалту ұсынылады (I класс, B дәлелдеу деңгейі);
* инсульт қаупін азайту үшін темекі шекпейтіндерге темекі шегуден бас тарту және темекі шегушілерден бас тарту ұсынылады (ІІА класы, в дәлелдеу деңгейі);
* натрийді тұтынуды азайту және жоғарылату калийді қабылдау қан қысымын (қан қысымын) төмендету үшін ұсынылады (I класс, А дәлелдеу деңгейі).
2. Артериялық гипертонияны түзету:
* қан қысымын үнемі бақылау қажет, артериялық гипертензиямен (АГ) ауыратын науқастарға дәрі-дәрмек терапиясы қажет, сонымен қатар өмір салтын өзгерту ұсынылады (I сынып, А дәлелдеу деңгейі);
3. Қант диабеті (ДМ):
* қан глюкозасын үнемі бақылау, бұзылулар анықталған кезде емдеуді уақтылы түзету қажет (I класс, А дәлелдеу деңгейі);
4. Атриальды Фибрилляция:
* инсульттің даму қаупі жоғары атриальды фибрилляциясы бар науқастар үшін (cha2-DS2 — Vasc балл ≥ 2) ауызша антикоагулянттарды қабылдау ұсынылады (I класс): Варфарин (MNO 2.0-3.0) (дәлелдеу деңгейі А), дабигатран (дәлелдеу деңгейі B), апиксабан (дәлелдеу деңгейі B) және ривароксабана (дәлелдеу деңгейі B).
5. Антиагрегантты терапия:
• жүрек-қан тамырлары аурулары мен инсульттің алдын алу үшін ацетилсалицил қышқылын қолдану жүрек-қан тамырлары ауруларының 10 жылдық қаупі 10%-дан жоғары адамдарда ұсынылады, ал профилактикалық пайдасы антиагрегантты емдеудің асқынуларынан асып кетуі керек (А дәлелдеу деңгейі); * ацетилсалицил қышқылы бар әйелдерде алғашқы инсульттің алдын алу үшін көрсетілуі мүмкін ЖҚА-ның жоғары қаупі, бұл ретте пайда асқынулардың даму тәуекелдерінен басым болуы тиіс (B дәлелдеу деңгейі).
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев