Энцефалит-бұл Ми затының қабынуымен сипатталатын аурулар тобы. Қазіргі уақытта энцефалит тек инфекциялық емес, сонымен қатар инфекциялық-аллергиялық, аллергиялық және мидың уытты зақымдануы деп аталады.
Кене энцефалиті, герпес энцефалиті, Коксаки вирусынан туындаған энцефалит, ESNO және басқалары кіретін бастапқы энцефалиттер вирустың қан-ми тосқауылы арқылы енуінен туындайды, соның салдарынан ми нейрондары зақымдалады және қабыну процесі дамиды.
Екіншілік энцефалиттер жұқпалы аурулардың асқынуы ретінде қарастырылады: тұмау, қызамық, қызылша, желшешек, цитомегаловирус,
бактериялық және паразиттік (Стафилококк, стрептококк, туберкулез, токсоплазмалық, хламидиозды, безгек және т.б.), сондай-ақ вакцинациядан кейінгі энцефалиттер.
Сирек жағдайларда пайда болуы мүмкін:
аутоиммунды энцефалит (ісік немесе антиденелер сияқты инфекциялық емес себепке жауап беретін иммундық жүйеден туындаған)
созылмалы (қабыну көптеген айлар бойы баяу дамиды; бұл АИТВ сияқты жағдайдың нәтижесі болуы мүмкін).
Кене энцефалиті
Энцефалиттің бұл түрі бәріне де белгілі. Ол маусымдық сипатқа ие және паразиттермен тасымалданады. Барлық кенелер энцефалитті тасымалдаушы емес, бірақ олар басқа қауіпті инфекциялардың тасымалдаушысы болуы мүмкін.
Энцефалит белгілеріне мыналар жатады:
бас ауруы;
құсу;
жүрек айнуы;
буындардағы ауырсыну және ауырсыну;
жоғары дене температурасы (38 градустан жоғары);
шатасу;
ұйқышылдық;
бағдарсыздық;
ұстамалар;
тұлғаның мінез-құлқындағы өзгерістер.
Барлық жағдайларда емес, сонымен бірге фотофобия, көру қабілетінің жоғалуы, мойынның қаттылығы, бастың, аяқ-қолдардың, дененің еріксіз қозғалысы, дене мүшелерінің ұрықтануы байқалуы мүмкін. Кейде мазасыздық, сандырақ, паранойя, галлюцинация байқалуы мүмкін.
Энцефалиттің алғашқы белгілері болған кезде шұғыл түрде дәрігерге бару керек, ол тексеруді тағайындайды. Энцефалиттің диагностикасы:
КТ немесе МРТ;
цереброспинальды сұйықтықты талдау;
Емдеу ретінде вирусқа қарсы, гормоналды және антиконвульсанттық препараттар қолданылады, олар қатаң рецепт бойынша беріледі және дәрігердің тұрақты бақылауын қажет етеді. Емдеу тек стационарлық жағдайда жүргізіледі. Сонымен қатар, пациентке аурудың белгілерін жоюға мүмкіндік беретін патогенетикалық емдеу тағайындалады. Сондықтан, міндетті дәрі-дәрмектерден басқа, пациентке тыныс алуды қалыпқа келтіруге, ісінумен күресуге және ми метаболизмін қалпына келтіруге, су балансын қолдауға бағытталған құралдар тағайындалады.
Кейде зардап шеккен жүйке жүйесі толық қалпына келмейді және адамның өмірінің соңына дейін кейбір бұзылулар сақталады.
Бүгінгі таңда энцефалиттің алдын алудың негізгі шарасы вакцинация болып табылады. Бұған қызылша, паротит, қызамық, тұмау, желшешек және кене энцефалитіне қарсы екпелер жатады.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев