Туберкулез – ол өте ауыр инфекциялық ауру. Оны туберкулез таяқшасы (Кох таяқшасы) қоздырады. Осы ауру тыныс алу органдарымен байланысты деп есептелгенмен, ол ауру дәлірек айтқанда бүйрек, сүйек, өт жолдарын, тері, көз және тіпті бас миларын зақымдауы мүмкін. Туберкулезбен ауыратын адамнан туберкулезді жеңіл жұқтыруға болады, бірақ кейбір жұқтырулар жануарлармен байланыс жасау барысында болады.

Туберкулез ұзақ емделеді, толық сауығуға бір жылдан артын уақыт кетуі мүмкін. Сол себепті аурудан құтылу жолдарын іздегенше, алдын алу ережелерін сақтаған әлдеқайда жеңіл.

Туберкулездің алдын алудың түрді амалдары бар. Олардың біреуі тек балаларға қолданылады, басқалары балалар мен ересектерде аурудың пайда болуын болдырмауға көмектеседі. Сол себепті туберкулезді жұқтырмас үшін қажетті негізгі алдын алу әрекеттері мен өмір салтын сақтау қажет.

Туберкулездің алдын алу:
- БЦЖ вакцинасы (туғаннан кейін 2 күнде жасалады)
- БЦЖ вакцинасымен қайтадан егілу
(жоспарлы түрде 7 жаста өткізіледі)
- Жұқпалы және жұқпалы ауруларды химипрофилактикасы
- Туберкулезбен ауырған түлғаларда қайталауға қарсы емдеу
- Балаларда алдын алу
- Балаларда аурудың алдын алу негіздері вакциналардан тұрады.

Біздің заманда көптеген ата-аналар өзінің балаларына екпе жасатудан бас тартуына қарамастан, екпе міндетті түрде өтуі қажет. Өйткені, баланың өсіп келе жатқан ағзасына туберкулездің жұғуы өмірлік мүгедектікке әкеліп соқтыруы мүмкін. Cондықтан балаға екпе жасау мүмкіндіктерін елемеуге болмайды.

Вакцинация бірінші рет бала туғаннан бастап 5-7 күнде жасалады. Сондықтан мұндай екпелер тіпті перзентханада жасалады.

Дегенмен, перзентханада жасалған екпелер адамның барлық өміріне жеткіліксіз. Сондықтан балаларға бастапқыда 7 жаста, кейін 14 және 17 жаста қосымша вакцинация жүргізіледі. Екпе жасар алдында, міндетті түрде нәрестеге туберкулез індетін жұқтыруға сынама жасалады. Мұндай сынама Манту реакциясы деп аталады. Егер реакция өте күшті болса, бала фтизиатр дәрігердің есебіне қоюды және оның денсаулығын бақылауды қажет етеді. Манту реакциясы теріс болған жағдайда ғана вакцинация жасауға болады.

Кез-келген сырқаттану толық сауыққанға дейін вакцинация мерзімін ауыстыруға себеп болады. 17 жастан кейін екпелер қажет болған жағдайда ғана жасалады.

Ересектердің алдын алу
Адам өзі әлбетте міндетті:

1.​ Тұрақты флюорографиялық тексеруден өтуге. Мұндай тексеруді жылына бірден артық өтуге болмайды. Көптеген адамдар артық сәулелеуді қаламай флюрографиядан бас тартады. Бірақ, флюрография өту кезінде болатын сәулелеудің ол мөлшері туберкулез ауруы болатындай айтарлықтай залал келтірмейді.

2.​ Спортпен айналысып және саламатты өмір салтын сақтауға.

3.​ Дұрыс тамақтануға. Яғни қосынды және түрлі концентраттарды емес, пайдалы, дәрумендерге бай тамақты пайдалануға.

4.​ Жеке гигиеналар ережелерін сақтауға.

5.​ Ішімдік пен шылым шегуден бас тартуға. Кез-келген қауіпті аурулардың пайда болуына қабілеттейтін осындай өмір салты секілді нашақорлық пен уытиқұмарлық (токсикомания) туралы айтудың қажетіде жоқ.

Мұндай алдын алу туберкулезді жұқтырып, бірақ сырқат инкубациялық кезеңде болып және еш анықталмаған жағдайда да көмектеседі.

Ересектердің есінде болуы қажет, балаға туберкулезге қарсы екпе жасалған жағдайда болмасын бәрібір оған жақсы өмір жағдайын жасап және жұқтыру мүмкіндіктерін болдырмау қажет. Флюрографиядан өз уақытында өтудің арқасында туберкулезден өзін қауіпсіздендіріп, ата-аналар балаға осы қауіпті ауруды жұқтырмас үшін оларды қауіпсіздендіреді. Пәтерде тазалықты сақтау, өз уақытында хлоркамен сулы жинастыру өткізу және күннің көзіне көрпе мен жастықты құрғату маңызды рөл атқарады.